Turmerik je ekstrakt koji se dobija od rizoma kurkume (Curcuma longa L.), biljke iz porodice đumbira. Gaji se u svim područjima sa tropskom klimom i ima dugu istoriju upotrebe u Aziji, naročito Indiji i Kini, i Centralnoj i Južnoj Americi. Kurkuma se konzumira u zemljama porekla u različite svrhe – kao začin, kao prehrambena boja i u indijskoj narodnoj medicini za lečenje raznih bolesti.
Kao glavni sastojci korena kurkume navode se flavonoidi kurkuminoidi i etarsko ulje. Smatra se da ovi sastojci imaju zaštitnu ulogu zbog insekticidnog delovanja. Tri glavna jedinjenja iz grupe kurkuminoida su: kurkumin, demetoksikurkumin i bisdemetoksikurkumin. Odnos ovih kurkuminoida varira u zavisnosti od geografskog porekla i varijeteta biljke. Dominantan je kurkumin (50-70%), dok količine ostala dva kurkuminoida mogu značajno da variraju. Kurkuminoidi su odgovorni za žutu boju kurkume kao i za žutu boju karija.
Pored toga što se vekovima upotrebljavala kao začin i pigment za hranu, kurkuma je još poznatija po svojim lekovitim svojstvima u tradicionalnoj indijskoj i kineskoj medicini. Koristila se kod stomačnih problema, uglavnom kod lošeg varenja nakon masnog obroka.
Pretklinički podaci
Dokazano je da kurkumin i ostali kurkuminoidi imaju antioksidativnu i antiinflamatornu aktivnost, a ušli su i u fazu 1 kliničkih ispitivanja za hemoprevenciju kancera od strane National Cancer Institute. Prema nekim in vitro istraživanjima, kurkumin, demetoksikurkumin bisdimetoksikurkumin mogu imati antikancerogeno i antivirusno delovanje kao i da utiču na smanjenje holesterola. Antioksidativna aktivnost je utvrđena na osnovu sposobnosti ovih jedinjenja da neutrališu superoksidne anjone i inhibiraju lipidnu peroksidaciju i oksidaciju lipoproteina male gustine (LDL-lipoproteina). Neki od mehanizama antikancerogene aktivnosti kurkumina su inhibicija angiogeneze, potenciranje odumiranja ćelija kancera, ometanje prenosa signala neophodnih za njihov rast.
Preliminarni dokazi pokazuju povoljno delovanje kurkume kod nekih oblika artritisa. Kurkumin ispoljava i umerenu anti-HIV-1 aktivnost. Kurkumin ispoljava i antitrombotično i antiagregaciono delovanje u nekim in vitro i animalnim in vivo studijama. Kurkuminoidi ispoljavaju i antivirusno, antifungalno i imunomodulirajuće delovanje. Neka istraživanja su pokazala povoljno delovanje kurkuminoida kod prevencije katarakte, hroničnog uveitisa i Alchajmerove bolesti. Ipak, potrebne su obimnije kliničke studije koje bi potvrdile navedene efekte.
Kliničke studije
U kliničkoj studiji potvrđeno je ublažavanje simptoma dispepsije i peptičkog ulkusa nakon kratkotrajne primene (manje od jednog meseca) korena kurkume, pojedinačno ili u kombinaciji sa acetilcisteinom i laktoferinom. Utvrđeno je i pozitivno delovanje korena kurkume u dozi nižoj od 200 mg kod sindroma iritabilnog creva. Rezultati dve studije pokazuju da primena kurkumina u dozi jednakoj ili većoj od 1 grama dnevno, povoljno deluje na ulcerozni kolitis i hronovu bolest. Iako se koren kurkume tradicionalno koristi kod artritisa, samo dve kliničke studije su sprovedene koje pokazuju slične efekte primene kurkuminoida (1-2 g) i NSAIL u studijama bez placebo kontrole kod pacijenata sa reumatoidnim ili osteoartritisom. Rezultati randomizovane, placebo kontrolisane i dvostruko slepe studije pokazuju da šestomesečna primena 1-4 g proizvoda na bazi kurkumina kod pacijenata sa Alchajmerovom bolešću su bez zaključka pošto u kontrolnim grupama nije uočeno dodatno kognitivno pogoršanje. Studije na zdravim osobama ukazuju da primena korena kurkume ima mali uticaj na metaboličke parametre kod kardiovaskularnih bolesti.
Nemačka komisija E je odobrila primenu korena kurkume kod dispepsije. Evropska Agencija za lekove (EMA) je odobrila primenu rizoma kurkume u cilju olakšanja digestivnih tegoba kao što su osećaj prepunjenosti u zelucu, nadimanje i sporo varenje.
Upotreba: Odrasli 1 kapsula dnevno.
Pakovanje: 60 kapsula
Kontraindikacije, mere opreza i neželjena dejstva
Kurkuminoidi su kontraindikovani kod osoba koje su preosetljive na ova jedinjenja, kao i kod osoba sa opstrukcijom žučnih puteva i kamenjem u žuči. Trudnice i dojilje treba da izbegavaju primenu kurkuminoida. Ne preporučuje se primena ekstrakta kurkume kod dece i adolescenata ispod 18 godina. Osobe sa gastroezofagusnom refluksnom bolesti (GERB) i sa istorijom peptičkog ulkusa trebalo bi da budu obazrive pri korišćenju suplemenata na bazi kurkumina. Kurkuminoidi mogu da imaju antitrombotsku aktivnost te stoga osobe koje koriste varfarin ili antitrombotske lekove takode treba da budu obazrive pri korišćenju suplemenata na bazi kurkumina. Oboleli od kancera trebalo bi da uzimaju suplemente na bazi kurkuminoida jedino pod medicinskim nadzorom. Suplementi na bazi kurkuminoida se moraju unositi sa hranom jer mogu da izazovu iritaciju želuca i ulceraciju ako se uzimaju na prazan stomak. Neželjena dejstva su uglavnom gastrointestinalne prirode uključujući.
